فرش ماشینی از وسایل ضروری خونه همه ماست. رنگ و آبی که میتونه به خونه ما بده خیلی زیاده و تاثیر زیادی تو روحیه و حال ما داره. اما تا حالا فکر کردید یک فرش ماشینی چطوری تولید میشه؟ چه مراحلی گذرونده میشه تا یک فرش ماشینی جذاب خلق بشه؟ چه عواملی در زمان تولید فرش در کیفیت فرش تاثیرگزارند؟ و.... تو مقاله امروز میخوایم به صورت مفصل به پاسخ این سوالات بپردازیم.
معرفی فرش و انواع آن
فرش از دسته وسایل ضروری خونه ما ایرونی هاست. بیشتر ما فرش رو به عنوان یک پوشش زمین میشناسیم اما کاربرد ها و فواید فرش خیلی بیشتر از پوشش زمین و کف خونست.
انواع فرش
انواع فرش موجود تو بازار فرش رو هممون میشناسیم. به صورت کلی فرش ماشینی و فرش دستبافت تو بازار فرش وجود داره که هرکدوم مزایا و معایب خاص خودشون رو دارند. اینکه برای ما کدوم فرش بهتره، بستگی به میزان بودجه ما برای خرید و مکانی که برای و اون فرش می‌خریم، داره. فرش در طرح و نقش های خیلی متنوعی موجوده. تنوع طرح و نقش فرش ایرانی چه به صورت فرش ماشینی و چه به صورت دستبافت، خیلی زیاده و هر طرح و نقشی که فکرش رو کنید، وجود داره. اگه هم طرح و نقش خاصی مدنظرتون باشه، به راحتی با فرش ماشینی قابل اجراست. اما بریم سراغ موضوع اصلی بحثمون. مراحل تولید فرش ماشینی به چه صورته؟
مراحل تولید فرش ماشینی
فرش ماشینی در 4 مرحله تولید میشه. اهمیت این 4 مرحله در تعیین کیفیت فرش و ماندگاری اون خیلی زیاده. پس همه این مراحل باید با استفاده از مواد اولیه مرغوب و با دقت زیاد انجام بشه.
مرحله اول تولید فرش ماشینی: ریسندگی فرش ماشینی
همه ما میدونیم نخ و الیاف فرش در تعیین کیفیت فرش تاثیر خیلی زیادی داره. این نخ که میتونه از جنس های مختلفی باشه، تو مرحله ریسندگی فرش ماشینی تهیه میشه. نخ و الیاف که در بافت فرش ماشینی استفاده میشه، انواع مختلفی داره. مثل:
نخ‌های خاب که معمولاً از جنس اکریلیک یا پلی استر یا پلی پروپیلن
نخ پود که معمولاً از جنس جوت
نخ تار که معمولاً از جنس پنبه یا پلی استر
حالا بین این سه نخی که گفتیم، نخ خاب اون نخی هست که جنس فرش رو تعیین میکنه. یعنی وقتی فروشنده فرش میگه فرش از جنس اکریلیکه یعنی نخ خاب اون از جنس اکریلیک هست. بهترین الیافی که در زمینه بافت فرش ماشینی امروز شناخته شده و شهرت و اعتبار زیادی هم داره، الیاف اکریلیک هست. پس اگه دنبال خرید فرش ماشیین باکیفیت بودید، حتما سراغ فرش های اکریلیکی برید. هر کدوم از الیاف ها طبق دستورالعمل خاص خودشون ریسیده می‌شوند. مثلا الیاف اکریلیک با استفاده از دستگاه های ریسندگی الیاف کوتاه، ریسیده می‌شوند. بعد رنگریزی و هیت ست می‌شوند تا آماده بافته شدن باشند. اما الیاف پلی استر، روال ریسندگی متفاوتی داره. به این صورت که به وسیله دستگاه های ذوب ریسی، ریسیده میشه و بعد به دو صورت خود رنگ یا رنگریزی شده، رنگ می‌شوند. بعضی از تولیدکنندگان فرش ماشینی خودشان نخ مورد نیاز برای بافت فرش رو ریسندگی میکنند. بعضی هاهم نخ های ریسیده شده و آماده رو خریداری میکنند. بعد از آماده شدن نخ ریسیده شده، نخ هارو دور بوبین های کوچک تر می‌پیچند و بعد طبق طرح و نقش فرش و ترتیبی که باید بافته بشه در دستگاه بافندگی فرش قرار می‌دهند. تا اینجای مطلب ما تونستیم نخ خوب رو ریسیده و برای بافت فرش آماده کنیم.
مرحله دوم تولید فرش ماشینی: رنگریزی الیاف فرش
رنگریزی الیاف های فرش ماشینی که مصنوعی هستند، با استفاده از رنگ های مصنوعی انجام میشه. اما خب ممکنه به روش سنتی یا امروزی انجام بشه که هرکدوم معایب و مزایای خاص خودشون رو دارند. در این مرحله ما میایم الیاف سفید و خام ریسیده شده از مرحله قبل رو طبق نقشه فرش، رنگریزی می‌کنیم تا بتونیم در بافت فرش ازش استفاده کنیم.
مرحله سوم تولید فرش ماشینی: بافت فرش ماشینی
مرحله سوم، مرحله ای هست که فرش ماشینی درش بافته میشه. بافت فرش ماشینی ممکنه به روش های مختلفی و با استفاده از دستگاه ها و ابزارآلات مختلفی انجام بشه. یکی از مرسوم ترین انواع بافت فرش ماشینی، روش Face to face هست که دو فرش همزمان و با استفاده از نخ خاب مشترک بافته میشه. این دو فرش به صورت موازی کنارهم قرار گرفته و تولید می‌شوند. بعد از اینکه بافت فرش به اتمام رسید با استفاده از تیغه های مخصوص دو فرش رو از هم جدا میکنند. این روش معمول بافت فرش ماشینی هست و ممکنه د بعضی از کارخونه های تولید فرش، از روش های متفاوتی استفاده بشه.
جالبه بدونید بافت فرش ماشینی مانند بافت پارچه هست. با این تفاوت که از دو سیستم تاری برای بافت فرش استفاده میشه. گفتیم که بافت فرش ماشینی با استفاده از دستگاه های مختلفی انجام میشه. اما این دستگاه ها چه هستند؟
ماشین آلات فرش‌بافی توسط دو شرکت معروف وندویل (بلژیک) و شونهر (آلمان) تولید میشه که مدل های مختلفی هم تولید میکنند. ماشین های بافندگی این شرکت‌ها می‌تونند فرش های مختلفی تولید کنند، مثل:
فرش‌هایی با خاب بریده (کات پایل)
فرش هایی با خاب حلقوی (لوپ پایل)
فرش هایی با سه سیستم پودگذاری (راپیر)
اگه اشتباهی در این مرحله بافت فرش رخ بده یا به خوبی نظارت نشه، کل هزینه و مواد اولیه از بین رفته و قابل استفاده نخواهد بود. خیلی مهمه که طرح و نقش فرش به صورت کامل و درست بافته بشه که بتونه باعث زیبایی دکوراسیون خانه ها بشه. از طرفی باید بدونیم که شانه و تراکم فرش ماشینی در زمان بافت فرش تعیین میشه و به دستگاه های فرش ماشینی بستگی داره.
مرحله چهارم تولید فرش ماشینی: تکمیل فرش ماشینی
خب تا اینجا ما فرش ماشینی رو بافتیم. اما بعد از بافت فرش باید اقداماتی روش انجام بشه تا فرش قابل استفاده باشه. شاید بپرسید این اقدامات چی هستند؟
آهار زنی فرش که برای اثبات استحکام فرش انجام میشه.
رفو گری فرش که برای از بین بردن و اصلاح عیوب بافت انجام میشه. ( این مرحله به ندرت انجام میشه چون معمولا بافت فرش های ماشینی عیبی نداره و بی نقصه)
تو این مرحله تمام پرزها و گردو غبار فرش ها رو جمع میکنند. اگر فرش شما سایز بزرگ یا سفارشی داشته باشه و نیاز به دوخت چندین فرش بهم باشه، تو این مرحله انجام میشه. از مهم ترین اقداماتی که در مرحله تکمیل فرش انجام میشه، شیرینگ یا یک نواخت کردن سطح فرشه. شرینگ جدایی از زیبایی فرش و یک نواخت کردن فرش، باعث درخشش و براق شدن فرش میشه و در زیبایی و جلوه فرش هم تاثیر زیادی میزاره.
اگه فرش ما از جنس پلی استر باشه، نیازه که پشت فرش به چسب های خاصی آغشته بشه تا باعث استحکام بیشتر فرش ماشینی بشه و این محله در زمان تکمیل فرش انجام میشه. لبه دوزی یا ریشه دوزی فرش های ماشینی هم در این مرحله انجام میشه که باعث زیباتر شدن فرش ماشینی میشه.
کیفیت فرش ماشینی ما به چه چیزهایی بستگی داره؟
کیفیت فرش ماشینی به عوامل مختلفی مثل جنس الیاف فرش، شانه و تراکم فرش و... داره. اما اگه بخوایم بگیم در زمان تولید فرش ماشینی، چه فاکتورهایی در تعیین کیفیت فرش موثره، باید گزینه های زیر رو بررسی کنیم:
یکنواختی فیزیکی نخ خاب
این مرحله اگه به خوبی انجام نشه، باعث ایجاد رگه های طولی در سطح فرش میشه و زیبای فرش رو از بین میبره. حالا اگه طول نخ خاب، درصد تجمع یا جمع شدگی نخ خاب در فرش زیاد بشه، یکنواختی فیزیکی نخ خاب از بین میره.
کیفیت تیغه برش
تیغه های برش فرش ماشینی خیلی مهم هستند. چون اگه به خوبی تمیز و تعویض نشوند، باعث سوختگی خاب فرش شده و از زیبایی و ارزش و قیمت فرش کم میکنه.
دقت در انجام مرحله شیرینگ
گفتیم که در مرحله شیرینگ، ارتفاع فرش یک نواخت و صاف میشه. حالا اگه به خوبی این مرحله انجام نشه ما فرش زیبایی رو خلق نکردیم و این فرش ارزش بالایی نخواهد داشت. تبریک میگم، شما با مراحل تولید فرش ماشینی و عواملی که هنگام تولید فرش ماشینی تاثیرگزار هستند، آشنا شدید. حالا دیگه به خوبی میدونید فرش ماشینی خونتون چطوری بافته و تولید شده.