🌟 امروز 27 مهر 1404 اگر قصد اسبابکشی، شستوشوی فصلی یا نگهداری طولانیمدت فرش دارید، وقت آن است که یاد بگیرید چطور این کار را اصولی انجام دهید.
دنیای فرش | carpetsworld.net با تجربهی سالها فعالیت در زمینهی فرشهای دستباف و ماشینی، راهکارهایی را ارائه میدهد تا فرشتان در هر جابهجایی سالم بماند و زیبایی خود را از دست ندهد.
📞 تماس برای مشاوره و سفارش :۰۹۳۹۱۶۸۲۰۰۴
مقدمه: چرا سلامت فرش در جابهجایی اهمیت دارد؟
فرشها فقط وسیلهای برای پوشاندن زمین نیستند؛ هر کدام بخشی از هویت و زیبایی خانهاند. در خانههای ایرانی، فرش نقشی عاطفی دارد؛ گاهی یادگار خانواده است، گاهی سرمایهای گرانقیمت. با این حال، اغلب افراد هنگام جابهجایی فرش بدون دقت کافی عمل میکنند — در نتیجه بعد از باز کردن، متوجه چینخوردگی، پارگی ریشه یا تغییر رنگ میشوند.
جابهجایی صحیح فرش فقط بلند کردن و گذاشتن نیست. این کار نیاز به آگاهی از ساختار بافت، شرایط محیطی و نحوهی بستهبندی استاندارد دارد. در این مقاله، گامبهگام یاد میگیرید چطور فرش را جابهجا کنید، بدون اینکه حتی یک گره آن آسیب ببیند.
مرحله اول: آمادهسازی قبل از جابهجایی
تمیز کردن و خشک کردن کامل
اولین قدم، تمیز کردن اصولی فرش است. گرد و خاک یا ذرات ریز اگر درون الیاف بمانند، هنگام رول کردن، به عمق تار و پود نفوذ میکنند و باعث پوسیدگی میشوند. برای فرشهای دستباف از جاروبرقی با مکش ملایم و برس نرم استفاده کنید.
اگر فرش تازه شسته شده، حتماً بگذارید ۲۴ تا ۴۸ ساعت در هوای آزاد و سایه خشک شود. حتی کمترین رطوبت میتواند باعث کپک، لکه و بوی نم شود — بهویژه وقتی در کاور بسته قرار گیرد.
بررسی بافت، لبهها و ریشهها
قبل از بستن فرش، آن را از هر طرف بررسی کنید. ریشهها اگر پوسیده باشند، باید با پارچهی نخی یا باند پارچهای بسته شوند. هر قسمت سست یا شکافته را با نخ همرنگ ببندید تا در مسیر حمل بازتر نشود.
در فرشهای دستباف کاشانی، قسمت ریشهها معمولاً حساسترین ناحیه است؛ آنجا را با دقت بیشتری محافظت کنید.
انتخاب مسیر و آمادهسازی فضا
پیش از بلند کردن فرش، مسیر حرکت را بررسی کنید.
عرض درها، پلهها، گوشهها و مبلمان مسیر را اندازه بگیرید تا در حین عبور، فرش گیر نکند. گوشههای تیز دیوار را با پتو یا فوم نرم بپوشانید و اگر قرار است از پله بالا یا پایین بروید، حتماً از دو نفر کمک بگیرید.
مرحله دوم: انتخاب بین رول کردن و تا کردن
چرا رول کردن بهتر است؟
رول کردن فرش در جهت بافت، باعث میشود الیاف در حالت طبیعی خود باقی بمانند. در این روش:
-
فشار به ریشهها کمتر وارد میشود.
-
احتمال چروک یا شکستگی صفر است.
-
حمل راحتتر و کنترلشدهتر انجام میشود.
در فرشهای ماشینی ضخیم هم رول کردن توصیه میشود، چون ساختار تاروپود منظم را حفظ میکند و مانع از تاخوردگی لایه زیرین میشود.
چرا تا کردن اشتباه است؟
تا زدن ممکن است سریعتر بهنظر برسد، اما بهویژه برای فرشهای دستباف یک فاجعه است. چون:
-
تار و پود در محل تا میشکنند.
-
خطوط سفید دائمی روی نقشه ایجاد میشود.
-
با گذشت زمان، فرش دیگر به حالت اول برنمیگردد.
تنها استثنا برای تا زدن، فرشهای سبک و نمدی هستند که چروکپذیری کمتری دارند.

انتخاب روش بر اساس نوع فرش
نوع فرش
|
روش مناسب
|
توضیح کوتاه
|
دستباف نفیس
|
فقط رول کردن
|
تا زدن = شکستگی الیاف
|
ماشینی ضخیم
|
رول کردن
|
حمل آسان و ایمن
|
ماشینی سبک
|
رول یا تا نرم
|
فقط در فضاهای کوچک
|
فرش نمدی
|
تا مجاز است
|
مقاومت بالا در برابر چروک
|
مرحله سوم: نحوهی صحیح رول کردن فرش
پیدا کردن جهت خواب فرش
با دست روی سطح فرش بکشید؛ جهتی که پرزها نرمتر میخوابند، همان جهت بافت یا راه فرش است. برای رول کردن، فرش را در جهت مخالف خواب پرزها جمع کنید تا فشار روی بافت نیاید.
محافظت از ریشهها و حاشیهها
ریشهها را با پارچه نخی یا گونی تمیز بپوشانید. این کار از آلودگی، پیچخوردگی یا پاره شدن جلوگیری میکند. برای فرشهای دستباف، بهتر است از بند پارچهای پهن یا کش نرم استفاده شود تا هیچ اثری روی فرش باقی نماند.
بستن رول به روش ایمن
بعد از رول کردن، آن را در سه نقطه (دو سر و وسط) ببندید. اگر طناب زبر است، زیر آن پارچه بگذارید. بستن بیش از حد سفت ممکن است باعث خطافتادگی شود. هدف، تثبیت رول بدون فشردگی زیاد است.
مرحله چهارم: بستهبندی فرش
انتخاب پوشش مناسب
نوع پوشش
|
مزایا
|
معایب
|
پارچه نخی
|
طبیعی و قابلتنفس
|
دوام پایین در حمل طولانی
|
کاغذ کرافت
|
سبک و تمیز
|
ضدآب نیست
|
کاور برزنتی
|
بسیار مقاوم و بادوام
|
وزن بالا
|
نایلون ضخیم
|
ضد گرد و خاک
|
باعث تعریق در گرما
|
بهترین روش استفاده از ترکیب دو پوشش است؛ مثلاً یک لایه کاغذ کرافت بهعنوان محافظ داخلی و یک کاور نایلونی سوراخدار در بیرون. این ترکیب هم مانع گرد و غبار میشود و هم اجازهی تنفس به فرش میدهد.
خط قرمزها در بستهبندی
-
هرگز فرش مرطوب را بستهبندی نکنید.
-
از نایلون بدون تهویه استفاده نکنید.
-
نوارچسب را مستقیماً روی بافت نچسبانید.
مرحله پنجم: حمل و جابهجایی فیزیکی
بلند کردن بهجای کشیدن
هیچوقت فرش را روی زمین نکشید، مخصوصاً روی موزاییک یا سنگ. این کار باعث پارگی ریشهها و ساییدگی پشت فرش میشود. حتی فرشهای ضخیم هم در اثر کشیده شدن، لایهی زیرشان ترک میخورد.
اگر فرش سنگین است، حداقل دو نفر از طرفین آن را بگیرند. در حمل فرشهای بزرگ، بهتر است از تسمهی مخصوص حمل استفاده شود.
استفاده از ابزار کمکی
ابزارهای زیر باعث میشوند هم شما راحتتر باشید، هم فرش سالم بماند:
اگر مسیر پلهای دارید، حتماً یک نفر پایین و دیگری بالا بایستد تا تعادل حفظ شود.
مرحله ششم: مراقبت در مقصد
انتخاب محل مناسب
فرش را در محیطی خشک، خنک و دارای تهویهی کافی نگهداری کنید. نور مستقیم خورشید میتواند باعث تغییر رنگ و خشکی الیاف شود. اگر در انبار نگهداری میشود، فرش را روی پالت چوبی بگذارید تا هوا در زیر آن جریان داشته باشد.
باز کردن و پهن کردن فرش
رول را بهآرامی باز کنید و بگذارید چند ساعت در همان حالت بماند تا چروکها از بین برود. سپس بهآرامی با دست یا برس نرم آن را صاف کنید. اگر گوشههای فرش بالا میمانند، وزنهی سبک روی آن بگذارید تا فرم طبیعی خود را بازیابد.
نکات ایمنی در محیط جدید
-
هیچ وسیلهی سنگینی را تا ۲۴ ساعت روی فرش نگذارید.
-
در محلهایی با رطوبت بالا، از مواد ضدبید یا کیسههای سیلیکاژل استفاده کنید.
-
اگر بوی نامطبوع حس کردید، فرش را برای چند ساعت در هوای آزاد پهن کنید.
مرحله هفتم: اشتباهات رایج در جابهجایی فرش
اشتباه متداول
|
پیامد منفی
|
راهحل
|
تا کردن فرش دستباف
|
شکستگی و خط دائمی
|
فقط رول کنید
|
بستهبندی با نایلون ساده
|
بوی نم، کپک
|
نایلون سوراخدار یا کرافت استفاده کنید
|
کشیدن روی زمین
|
پارگی و ساییدگی
|
از دو نفر کمک بگیرید
|
بستن طناب سفت
|
خطافتادگی
|
از بند پارچهای نرم استفاده کنید
|
⚠️ اگر فرشتان ابریشمی یا قدیمی است، حتماً از متخصص کمک بگیرید؛ این نوع فرشها حتی به فشار جزئی حساساند.
جمعبندی
جابجایی فرش، مثل هر کار ظریف دیگر، نیاز به دقت و دانش دارد. هر مرحله — از تمیز کردن گرفته تا رول کردن و حمل نهایی — اگر با دقت انجام شود، فرشتان سالها مثل روز اول زیبا میماند.
با رعایت اصول سادهای مثل انتخاب مسیر ایمن، بستهبندی با تهویه مناسب و عدم استفاده از پلاستیک خالص، میتوانید از بروز هرگونه آسیب جلوگیری کنید.
📍 برای خرید فرش جدید، اطلاع از قیمتها یا دریافت مشاوره تخصصی درباره نگهداری و جابهجایی، به carpetsworld.net سر بزنید یا با شماره۰۹۳۹۱۶۸۲۰۰۴ تماس بگیرید.
دنیای فرش، همراه شما در حفظ زیبایی و اصالت فرشهای ایرانی.