کاربردهای فناوری نانو در صنایع نساجی
امروزه صنعت نساجی به یکی از زمینه های اصلی برای کاربرد فناوری نانو در تولید محصولات و بهبود فرایندها تبدیل شده است. تولید لباس ها و منسوجات خانگی خود تمیزشونده، ضد آب و ضد لک، ضد چروک و پوشاک محافظ در برابر اشعه ماوراءبنفش، بانداژهای حاوی نانوذرات نقره برای زخم های سوختگی و لباس های ورزشی ضد بو و ضد باکتری، شماری از تحولات ایجاد شده در صنعت نساجی با کمک فناوری نانو هستند.
با استفاده از فناوری نانو، می توان سطوح خود تمیز شونده ضد آب و ضد لک را برای منسوجات تهیه کرد. همچنین با استفاده از نانو ذرات اکسید روی، اکسید مس یا محلول اکسید روی و یا نانو ذرات نقره می توان موادی برای استفاده در اثاثیه منزل تهیه نمود که ضد میکروب و ضدبو بوده و در مقایسه با بسیاری از محلول های شیمیایی کنونی با محیط، زیست سازگارتر باشند.
به کارگیری فناوری نانو در عملیات تولید یا تکمیل پارچه، قطرات مایع نمی توانند درون پارچه، نفوذ کنند.این اثر شبیه اثر موجود در برگ های نیلوفر آبی است که با یک لایه واکس به ضخامت یک نانومتر پوشیده شده اند. در این گل، قطرات آب روی این برگ ها به صورت دانه های کوچک درآمده و با لغزیدن روی سطح، آلودگی و گرد و غبار را نیز با خود می برند. مولکول های فرآوری شده با فناوری نانو نیز می توانند مایعات را جذب کرده یا حرکت داده، لک و آلودگی را دور کنند.
ذرات نقره که اندازه حدود 5 نانومتر دارند به واسطه اندازه کوچک، سطح مؤثر آنها نسبت به حجم خیلی زیاد است و در نتیجه تماس آنها با قارچ یا باکتری ها در حالت استفاده از مقادیر یکسان نقره افزایش مییابد. نانونقره ایمن، بسیار فعال، غیر حساسیت زا و آب دوست. نانو نقره در تماس با قارچ یا باکتری ها، بر روی متابولیسم آنها اثر گذاشته و رشد سلول را مختل میکند. چون نانو نقره تنفس و تحولات اساسی سیستم انتقال الکترون و انتقال ماده را در غشای سلولی میکروب متوقف میکند، در نتیجه مانع رشد و تکثیر باکتری و قارچ هایی که سبب ، عفونت قارچی میشوند، میشود و این ذرات می توانند تا 50 بار شستشو داخل الیاف باقی بمانند.
بسیاری از مواد شیمیایی ناپایدار ضد باکتری به دلیل سمی بودنشان باید با احتیاط حمل شده و استفاده شوند اما نقره خاصیت ضد باکتری طبیعی و بی ضرری دارد که دانشمندان آن را از یونانی ها و رمیهای باستان فراگرفته اند. در حال حاضر اضافه کردن نقره یک راه حل عمده برای ایجاد خاصیت ضد باکتریایی است ولی الیاف روکش دهی شده با نقره گران بوده و استفاده از آنها مشکل است. با این وجود نانوذرات نقره بر این مشکلات فائق آمده اند. نانوذرات نقره خاصیت ضدباکتریایی پایداری ایجاد میکنند بدون آنکه بر انعطاف پذیری، تنفس پذیری، یا قابلیت رنگ پذیری الیاف یا پارچه ها تأثیری بگذارند.
فناوری نانو و فرش ماشینی
استفاده از فرش به عنوان یکی از وسایل کاربردی _ زینتی در کشور، از دیرباز در فرهنگ و سنت ما نهادینه شده و سالهاست که استفاده از فرش، یکی از نیازهای ضروری زندگی برشمرده می شود.
امروزه با رشد شهرنشینی و بروز بیماری ها و حساسیت های چشمی، پوستی و تنفسی و نقش مهم فرش در شیوع برخی از حساسیت های پوستی و تنفسی ( ناشی از تماس مستقیم مصرف کننده با نخ خاب فرش و پرز )، پرداختن به معیارهای جدیدتر در انتخاب فرش همچون سالم بودن فرش های انتخابی و تاثیر آن بر سطح سلامتی خانواده ها، بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.
با ظهور نسل جدیدی از فرش ها که مبتنی بر تکنولوژی های نوین و پیشرفته ای همچون نانو تکنولوژی تولید و عرضه می شوند، حفظ و ارتقای سطح سلامت جامعه در دستور کار قرار گرفته و خرید و استفاده از فرش های آنتی باکتریال، دارای تاثیری بسزا در اطمینان خاطر بیشتر در خرید فرش، به عنوان یکی از مهمترین عوامل افزایش سطح سلامت در خانه و خانواده و در پی آن جامعه، است.
استفاده از فرش های آنتی باکتریال به دلیل برخورداری از خواص مهمی چون ضد قارچ، ضد بو و ضد حساسیت بودن، برای بیماران و افراد دارای حساسیت های پوستی، چشمی و تنفسی بسیار مفید بوده و همچنین به دلیل تماس مستمر کودکان و افراد خانواده با فرش، سطح سلامتی افراد، خانه و خانواده ها را به نحو چشمگیری افزایش می دهد.
ایجاد خاصیت آنتی باکتریال درفرش های ماشینی با استفاده از فناوری نانو
فرش نانو به دلیل دارا بودن خاصیت دفع مایعات، ضد لکه هستند. چنانچه لکه‌ای روی فرش ایجاد شود، به راحتی و با تابش نور خورشید لکه از بین خواهد رفت.با توجه به ویژگی‌های موجود در الیاف فرش نانو، امکان پالایش هوا و جذب گازهای سمی توسط این فرش‌ها وجود دارد که با قرارگیری در معرض نور خورشید، مواد آلاینده جذب‌شده توسط فرش تجزیه میشوند. خاصیت خود تمیزشوندگی در این فرش‌ها با مواد دوستدار محیط زیست فراهم آمده است، ازاین رو برای سلامت افراد زیان‌بخش نخواهد بود.خاصیت خودتمیزشوندگی این فرش‌ها علاوه بر فعال شدن در برابر نور خورشید با نورهای معمول مورد استفاده در منازل نیز فعال میشوند؛ اما در محیط‌های کم‌نور و فاقد گردش هوای مناسب، اثر خودتمیزشوندگی اندکی طولانی‌تر خواهد بود.
الیاف اکریلیک یکی از الیاف پرکاربرد در صنایع نساجی برای تولید فرش و پتو می باشد . استفاده از فرش و پتو باعث تماس مستقیم الیاف با سطح بدن می شود که استفاده از مواد آنتی باکتریال باعث عدم رشد میکروب بر روی سطح الیاف مواد نساجی مورد استفاده می گردد که این مسئله ضرورت و اهمیت آنتی باکتریال کردن منسوجات را مشخص می نماید . فناوری نانو ، ساخت ذرات در ابعاد نانو را میسر نموده است . ذرات نانو نقره این امکان را به ما می دهند که با کمترین غلظت ، خاصیت ضد میکروبی بسیار قوی را از فلز نقره شاهد باشیم .
الياف اكريليك نانو سيلور ضد باكتري تولید شده در مقابل رشد وسيع باكتري ها، ويروس ها و قارچ ها مقاوم استدر روش توليد الياف اكريليك نانو سيلور ضد باكتري، به منبع تحريك كننده خارجي همچون اشعه UV فرابنفش براي شروع فعاليت ضد ميكروبي الياف نيازي نيست.نخ های مورد استفاده در بافت فرش های ماشینی نانو سبب می شود که فرش نهایی خاصیت ضد باکتری داشته و در مراکز پر رفت و آمد دچار بوگرفتگی نشود.
تاکنون نتایج تحقیقات حاکی از ثبات بالای مواد آنتی باکتریال مورد استفاده بر روی فرش ماشینی از جنس پلی استر و اکریلیک به اثبات رسیده است و جالب است بدانید هزینه های تولید فرش هایی با این ویژگی، بالاست اما در مقابل ارزش افزوده ای که ایجاد میکند میتواند در طول زمان جبران شود.
خوب است بدانید پدیده امسال نمایشگاه فرش تهران رونمایی از اولین فرش آنتی باکتریال تولید شده در ایران بود.
یک توصیه به خریداران فرش نانو
به‌منظور تسریع در لکه‌زدایی، عامل ایجاد لکه را از روی فرش نانو پاک کرده و فرش را در مقابل نور قرار دهید تا بقایای لکه از روی فرش زدوده شود. نانو مواد استفاد ه‌شده در تولید فرش‌های نانو، همگی دارای بنیان معدنی طبیعی است و ازاین‌رو به‌راحتی در طبیعت قابل بازیافت است.